فرانچایز

نگاهی به فرانچایز به عنوان روشی برای سرمایه گذاری در مای

فرانچایز  چیست؟

فرانچایز ریشه گرفته از واژه ایی‌ فرانسوی به معنی‌ صداقت و آزادیست ولی‌ امروزه مفهوم فرانچیز کاملا تغییر پیدا کرده است.  فرانچایز یک مدل تجاری است برای سرمایه گذاری و آغاز کسب و کار جدید که البته نکات مثبت و منفی خاص خود را نیز دارد.

اگر تاحالا فکر میکردید که وقتی‌ می گویند رستوران های زنجیره ای مک دونالد، تمام این رستوران ها متعلق به فردی خاص است، پس تا حالا در اشتباه بوده اید. امروزه تقریبا تمامی‌ رستوران های معروف، هتل ها و فرشگاه های مختلفی‌ که به صورت زنجیره ایی‌ هستند و در همه جا گسترده شده اند از این مدل تجاری پیروی میکنند.

بسیاری از محصولاتی که ما مصرف می‌کنیم یا خدماتی که دریافت می‌داریم از جانب فرانچایز‌ها ارائه می‌شوند. مک‌دونالد به عنوان معروف‌ترین فرانچایز دنیا را همه ما می‌شناسیم. مک‌دونالد مدل تجاری، علامت تجاری، مواد اولیه، آموزش‌های لازم، تبلیغات و تجهیزات خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. توجه کنید که کسب و کار شرکت مک‌دونالد فروش همبرگر نیست بلکه مک‌دونالد شعب رستوران خود را می‌فروشد. این رابطه بین مک‌دونالد به عنوان فرانچایز دهنده و صاحب یک شعبه مک‌دونالد به عنوان فرانچایز گیرنده را فرانچایز می‌گویند.

آنچه که در ادامه می اید دیدی تازه به شما درباره فرانچایز میدهد.

قبل از هر چیز به خاطر داشته باشد که هر قرارداد فرانچایز دارای ۲ طرف میباشد که طرف اول یا صاحب فرانچایز را Franchisor و دریافت کننده ی امتیاز فرانچایز را Franchisee می نامند.

فرانچایز یک مدل تجاری است که بر طبق آن امتیاز و امکان اجرا، بهربرداری و عرضه نام تجاری، محصول و شیوه تجارت از سوی دارند اصلی‌ حق مالکیت یا همان فرانچایزر به دریافت کننده امتیاز فرانچایز واگذار میگردد.

در فرانچایز مالک اصلی‌ دارای کلیه حقوق نام تجاری، نشان تجاری و شیوه کسب و کار میباشد. به این معنا که هرکس که مایل به داشتن کسب و کاری مانند مالک تجاری اولیه باشد با او وارد مذاکره میشود و پس از عقد قرارداد و پرداخت حق امتیاز شعبه ای همانند کسب اولیه را برای خود راه اندازی می‌کند اما این پروسه که معمولا از شروع مذاکره با مالک فرانچایز و عقد قرارداد گرفته تا فراهم نمودن بسترهای لازم و افتتاح کار چند ماه به طول می انجامد نیازمند آگاهی کامل از شرایط و مراحل کار به ویژه از سوی دریافت کننده فرانچایز دارد تا از بروز هر گونه مشکل در مراحل بعدی جلوگیری شود که این امر نیز با انتخاب و همراهی یک مشاور فرانچایز و وکیل خبره تا حدود زیادی قابل حل میباشد.

برای بسیاری از افرادی که مایل به سرمایه‌گذاری هستند ولی از تجربه یا تخصص کافی برخوردار نیستند خرید یک فرانچایز بهترین فرصت است. توجه کنید که فرانچایز مدلی امتحان شده از کسب و کار است و به همین دلیل ریسک کمی دارد. اگر شما می‌خواهید یک رستوران راه‌اندازی کنید ولی مطمئین نیستید که غذای شما را مردم می‌خرند یا نه می‌توانید یک فرانچایز غذایی بخرید؛ به این ترتیب ریسک حداقل می‌شود و البته شما با ریسک کمتر به احتمال زیاد سود کمتری هم به‌دست می‌آورید، چرا که بخشی از درآمد خود را با فرانچایز دهنده تقسیم می‌کنید. فرانچایز به هر حال امروزه الگویی پذیرفته شده است و جالب است بدانید که در حال حاضر حدود 17 درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا در کسب و کار‌های فرانچایز به‌وجود می‌آید. تنوع فرانچایز را نباید به چند شرکت شناخته شده نظیر مک‌دونالد محدود کرد. در آمریکا در 65 رشته مختلف تجاری فرانچایز ایجاد شده است از رستوران تا آرایشگاه حیوانات و از آژانس مسافرتی تا موسسه کفن و دفن.

مالک یک فرانچایز معمولا فقط تعداد محدودی از شعب را برای خود نگه میدارد و پس از آن دیگر به صورت مستقیم اقدام به راه اندازی و اجرای کسب و کار نمی‌ نماید و بیشتر به مدیریت و نظارت بر کار شعب و تحقیق در زمینه پیشرفت بیشتر کسب و کار در رقابت با سایر رقبا میپردازد.

ارایه دهنده فرانچایز متناسب با تجربه سال های قبل و بضاعت خود اقدام به ت گذاری کلان در زمینه ی تبلیغات، بررسی‌ نیاز های بازار، تهیه و عرضه مواد اولیه، تعیین شرایط فروش فوق العاده، راه اندازی شیوه های ارتباط با مشتری و. میپردازد. در مقابل دریافت کننده فرانچایز که بر اساس قوانین مای بایستی یک شخصیت حقوقی یعنی شرکت باشد اقدام به راه اندازی کسب، مدیریت و انجام امور روزانه مینماید.

***برای آندسته از متقاضیانی که در حال حاضر شرکت ثبت شده ای در مای ندارند، در پایان همین صفحه اطلاعات لازم و نحوه اقدام برای کسب اقامت مای و ثبت شرکت توضیح داده شده است.

ده پرسش کلیدی در مورد فرانچایز

۱- حق امتیاز در یک قرارداد فرانچایز چیست؟

حق امتیاز برای دریافت هر فرانچایز متفاوت میباشد و به عوامل مختلفی همچون شهرت و گستردگی کسب و کار بستگی دارد و در متن قراداد بایستی‌ درج گردد ولی‌ به صورت معمول حق امتیازی ثابت به علاوه ی درصدی از فروش کل آن شعبه میباشد.

اغلب علاقمندان فرانچایز به‌عنوان هزینه سرمایه‌گذاری به‌دنبال یک رقم کلی هستند. در صورتی که هزینه‌های مرتبط به فرانچایز بر حسب شرکت ارائه دهنده آن، رقم‌های متفاوتی با عناوین مختلف می‌باشند. مبلغ لازم برای سرمایه‌گذاری در برخی از آن‌ها بستگی به وسعت محل انتخابی برای راه‌اندازی کسب و کار دارد. بخشی از هزینه به اصلاح و تغییر کاربری یا دکوراسیون محل فروشگاه مورد نظر مربوط می‌شود. بخشی دیگر به‌عنوان ودیعه اجاره محل است و همچنین هزینه تجهیزاتی از جمله صندوق فروشگاهی (pos) و در نهایت کالای مورد نیاز برای عرضه در فروشگاه را شامل می‌شود که جزییات این موارد در تمام قرارداد های فرانچایز به تفصیل توضیح داده میشود تا فرانچیز گیرنده از هزینه های مربوطه آگاهی پیدا کرده و برای تامین آن در مراحل اجرایی قرارداد پیش بینی های لازم را انجام دهد.

با تمام این اوصاف به یاد داشته باشید که قبل از امضای قرارداد از یک وکیل آشنا به قوانین فرانچایز بخواهید تا متن قرارداد را به دقت بازبینی کرده و شما را در جریان تمامی مفاد آن قرار دهد. 

۲- برای دریافت امتیاز فرانچایز به چه شرایط اولیه ای نیاز است؟

هر کدام از این شرکت‌ها با توجه به اصول مدیریتی و استانداردهای لازم برای کسب کارشان انتظارات متفاوتی را از فرد متقاضی فرانچایز طلب می‌کنند. برخی از آن‌ها شرایط سنی حداقل و حداکثری را تعیین می‌کنند تا اطمینان بیابند که فرد توانایی و تجربه لازم برای فعالیت را دارد. حتا ممکن است گزارشی از وضعیت سلامت متقاضی را در مراحل بررسی پرونده بخواهند. در برخی موارد دیگر نیز ممکن است حداقل زیربنا،حداقل سرمایه،حداقل کارمند و همچنین نبود عضو دیگری در محدوده مورد نظر جهت راه اندازی را از متقاضی‌ درخواست نماید. 

فرانچایز ‌دهنده انتظار دارد که متقاضی کاراکتر مناسبی داشته باشد، اهل هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی باشد و آمادگی ذهنی برای فروش و ارائه خدمات یا محصولات فرانچایز را داشته باشد و مهم‌تر از همه، اشتیاق و جدیت لازم برای صرف زمان زیاد بر روی کسب و کار را داشته باشد.

متقاضی‌ در صورت داشتن این حداقل ها میتواند درخواست خود را ارائه نماید تا مورد بررسی‌ قرار گیرد. توجه داشته باشید که داشتن حداقل ها تضمینی‌ بر پذیرفته شدن درخواست نمی‌ باشد.

3- شرایط تمدید قرارداد فرانچایز چیست؟

در صورتی که خریدار فرانچایز مرتکب نقضی نشده باشد میتواند تقاضای تمدید مدت را برای دوره مشابه در هر زمان تا پایان مدت توافقنامه بطور کتبی به فروشنده ارایه نماید.

در حقیقت فروشنده فرانچایزی که از تمدید یا تجدید توافقنامه خودداری نماید مرتکب جرم گردیده است. مگر در صورت توافق طرفین پیش از پایان مدت توافقنامه و یا اینکه دستوری با همین مضمون از ناحیه مرجع قضایی صادر و ابلاغ گردیده باشد.

4- شرایط لغو یا خاتمه قرارداد فرانچایز چیست؟

همواره شرایط لغو قراداد در خود قراداد ذکر میگردد ولی‌ معمولا در صورتی‌ که لغو از سوی عضو صورت گیرد همراه با جریمه خواهد بود. از سوی دیگر مطابق قانون هیچ فروشنده فرانچایزی مجاز نیست که به توافقنامه خود با خریدار قبل از زمان مندرج در آن خاتمه دهد مگر با دلایل موجه که از جمله شامل عدم رعایت موازین توافقنامه و یا عدم جبران نقض توسط خریدار یا خدمه او علیرغم فرصت اعطایی از ناحیه فروشنده. به عنوان مثال در صورتی‌ که مالک فرانچایز تشخیص دهد که یکی از شعب خدمات و یا محصول مناسب و با کیفیت را ارایه نمی نماید و یا از مفاد قرارداد تخطی‌ کرده است پس از دادن تذکر که در قراداد ذکر گردیده است میتواند قرارداد را باطل نماید.

5- هزینه تبلیغات بر عهده کیست؟

یکی‌ از نکات مثبت و خوبی‌ های فرانچایز در این است که هزینه سنگین تبلیغات بر عهده ارایه دهنده است و مالک فرانچایز میتواند با انجام یک تبلیغ گسترده زمینه ساز کسب مشتری برای تمامی‌ شعبه ها گردید. به این مثال توجه کنید: در شرایط عادی هزینه پخش تبلیغ در در رسانه های پر طرفدار همچون برنامه های تلوزیونی‌ برای یک رستوران آزاد بسیار پر هزینه میباشد هرچند که رستوران نیز دارای سود دهی‌ بالایی‌ باشد ولی‌ فرانچایز این امکان را میدهد که هر روز چندین نوبت تبلیغ پخش گردد. همچنین در بیشتر موارد فرانچایز دهنده ها افتتاح شعب جدید خود را به صورت جداگانه از طریق درج تبلیغات یا آگهی در رسانه های جمعی به اطلاع مشتریان می رسانند که این مورد تاثیر زیادی در زمان شروع کار دارد.

6- آیا برای شروع یک فرانچایز داشتن تخصص لازم است؟

صاحب امتیاز هر فرانچایز با توجه به حوزه کاری مربوطه و در صورت نیاز اقدام به برگزاری دوره های آموزشی‌ در سطح های مختلف می‌ نماید؛ این دوره ها میتواند ساده همچون مانند شیوه ی نظافت کردن و سبک پوشش کارکنان باشد تا پیچیده همچون مدیریت کسب باشد. این دوره ها رایگان میباشد و یا با هزینه بسیار کمتر نسبت به حالت آزاد ارایه میگردد که معمولاً شرایط آن در متن قرارداد ذکر می گردد.

بر اساس قانون فرانچایز مای، فروشنده فرانچایز بایستی کلیه خدمات مورد نیاز جهت راه اندازی و ادامه فعالیت از جمله آموزش , بازاریابی و کمکهای فنی را به خریدار ارایه نماید.

7- در صورت بروز مشکلات احتمالی چه باید کرد؟

همه کسب و کارها در عمل دچار مشکلات و نواقصی می‌شوند. یکی دیگر از وظایف فرانچایز‌دهندگان پشتیبانی از شعب مختلف در مواقع بروز مشکل و ارائه راهکارها برای برون‌رفت از آن است. تجربه مدیریت مرکزی شعب متعدد در این مواقع به کمک می‌آید تا به‌راحتی با انتقال تجربه بین شعب مختلف مشکلات تکراری را سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر حل کنند. برای مثال چناچه یکی‌ از شعبه ها با کاهش فروش فصلی برخی اقلام کالا یا خدمات روبرو شده باشد و فرانچایز گیرنده از عیب یابی‌ و رفع مشکل ناتوان مانده باشد، ارایه کننده که قبلاً مورد مشابه را در شعبه های دیگر تجربه کرده است و به راه حل های مناسب متفاوتی‌ دست یافته است برترین راه حل را در اختیار مدیر آن شعبه میگذارد.

8- کالا یا مواد اولیه را چگونه می توان تهیه کرد؟

بسیاری از فرانچایز ها عضوهای خود را مم به تهیه مواد اولیه از خود ارائه دهنده میکنند بدین صورت که حتی‌ اگر یک شعبه بتواند یک یا کل مواد اولیه خود را به قیمت ارزانتر تهیه کند اجازه این کار را ندارد هر چند فلسفه این کار ایجاد یکپارچگی در بین اعضاء و ارائه کیفیت یکسان در تمامی شعب می باشد. به عنوان مثال ساندویچ های مک دونالد را در نظر بگیرید که در همه جا دقیقاً با یک طعم و مزه ارائه می شود که دلیل آن هم استفاده از یک روش یکسان در تهیه و مواد اوایه است. ناگفته نماند که معمولاً شرکت فرانچایز دهنده به منظور ارائه قیمت های رقابتی در بازار تلاش می کند تا مواد اولیه را با مناسب ترین نرخ تهیه و به صورت منظم طبق سفارش در اختیار اعضاء قرار دهد. این ویژگی‌ خوب است چرا که زمان، هزینه و مشکلات تهیه مواد اولیه را به حداقل می‌ رساند و هر شعبه به راحتی میتواند کلیه مایحتاج خود را تهیه کند و از کیفیت آن نیز اطمینان داشته باشد ولی از سوی دیگر بدی مدل تجاری فرانچایز برای شعبه ها میباشد که حق انتخاب ندارند.

9- چگونه برای موفقیت در فرانچایز می توان برنامه ریزی کرد؟

یکی‌ دیگر از نکات مثبت فرانچایز این است که ارایه دهنده آن با بکارگیری متخصصین و انجام تحقیقات منظم و دوره ای، همواره شرایط بازار و سایر رقبا را کنترل و ارزیابی می‌کند. برای مثال تیم تحقیق و بررسی‌ متوجه میگردد با توجه به اینکه امروزه محبوبیت اینترنت در بین نسل جدید به شدت افزایش یافته است در نتیجه ارایه اینترنت رایگان در شعب رستوران میتواند نقش موثری در جذب بیشتر مشتری داشته باشد و بر همین اساس کلیه شعبه خود را برای مطابقت با میل بازار هماهنگ میکنند تا بتوانند در چرخه رقابت ها باقی‌ بمانند. علاوه بر متدهای نوین ارایه کسب و کار که از این طریق به دریافت کننده های فرانچایز آموزش داده میشود، در مواقع مورد نیاز صاحب امتیاز فرانچایز با توجه به شرایط بازار اقدام به ارایه ی بسته های تبلیغاتی یا فروش ویژه میکند تا از این طریق جایگاه خود را در بین رقبا حفظ نموده و یا ارتقا دهد اما بی شک هر گونه تغییر در متد فروش یا عرضه ی خدمات با پشتوانه ی یک کار تحقیقاتی و یا تجربیات گذشته اتخاذ و به اجرا گذاشته خواهد شد و شعب دریافت کننده فرانچایز نیز مم به پیروی از آن هستند.

10- برای راه اندازی یک فرانچایز در مای چه مدت زمان لازم است؟

حدود 160 شرکت فرانچایز دهنده عضو انجمن فرانچایز مای هستند که در 16 دسته مختلف نظیر غذا، آرایشی و بهداشتی، گردشگری، جواهرات، مبلمان، آموزش و … فرانچایز می‌دهند. تعداد زیادی فرانچایز دهنده نیز وجود دارند که عضو این انجمن نیستند.

قدم نخست این است که صنعت یا شاخه کاری مورد علاقه خود را انتخاب کنید. در مای قدرت انتخاب بالایی دارید: آرایشگاه، مهدکودک، آموزشگاه زبان یا ریاضیات، داروخانه، خشک‌شویی، مینی‌سوپر، انواع غذا فروشی، کافه، بار، آموزشگاه رانندگی، موبایل‌ فروشی، تعمیرگاه خودرو، شهر بازی، نوشت‌افزار فروشی، چاپ‌خانه، عکاسی، جواهر فروشی و مبلمان تعدادی از این انتخاب‌ها هستند که هر سلیقه‌ای را پاسخ می‌دهند.

قدم بعدی تطبیق میزان سرمایه است، یعنی حرفه مورد نظر را با سرمایه خود تطبیق دهید. توجه داشته باشید که به طور معمول فرانچایز دهنده تخمینی از میزان سرمایه مورد نیاز در اختیار شما قرار می‌دهند که به نسبت درست است. برای این تخمین 20 درصد خطا فرض کنید تا احتیاط را از دست نداده باشید. درمیان فرانچایز‌های مای امکان سرمایه‌گذاری از 60 هزار رینگیت تا 5 میلیون رینگیت فراهم است و از این جهت نیز تنوع مناسبی وجود دارد. در میان فرانچاز‌های خارجی نیز از 200 هزار رینگیت تا 200 میلیون رینگیت می‌توان سرمایه‌گذاری کرد. به‌جز برای خرید مغازه، دفتر یا کارگاه بر روی وام و تسهیلات بانکی برای شروع کسب و کار حساب نکنید.

قدم بعدی ثبت شرکت است که چون در اینجا مجال برای پرداختن به آن نیست در این مورد می توانید به مطالب مفصلی که در مجله ی مونوریل و یا در سایت ایران مای منتشر شده است مراجعه نموده و یا از مشاوره رایگان مشاورین ایران مای در تهران یا کوالالامپور بهره بگیرید.

پس از ثبت شرکت قدم بعدی مراجعه به یک وکیل فرانچایز است. وکیل فرانچایز وکیلی است که در مای دارای پروانه وکالت باشد و به طور خاص در زمینه قانون فرانچایز مای از تخصص و تجربه برخوردار باشد. از این وکیل بخواهید که قرارداد فیمابین شما و فرانچایز دهنده را به دقت مطالعه کند و برای شما توضیح دهد. در عین حال دل‌مشغولی‌های خود را با او درمیان بگذارید و م بگیرید.

قدم بعدی مذاکره و عقد قرارداد برای خرید فرانچایز است.

از این به بعد فرانچایز دهنده در کنار شماست، به طور معمول این خدمات را فرانچایز دهنده برای شما انجام می‌دهد: آموزش پرسنل، کمک برای پیدا کردن محل مناسب به منظور راه‌اندازی کسب و کار، کمک به تجهیز و راه‌اندازی کسب و کار، تبلیغات، تامین مواد اولیه و مواد مصرفی مورد نیاز و ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی نظیر انبار و حسابداری.

کسب و کار شما با این اوصاف در کمتر از شش ماه راه می‌افتد.

در خاتمه یادآوری میگردد که اقدام برای فرانچایز مستم انجام تحقیقات گسترده و بررسیهای میدانی و در نهایت استفاده از تجربیات مشاورین متخصص هر رشته بوده و صرف کسب اطلاعات کلی کافی نمیباشد.